Εφυγε η Σώτια του αγώνα και των χιλιοτραγουδισμένων στίχων

«Στιχουργό μ' έκαναν δύο Παπαδόπουλοι: ο δικτάτορας Γεώργιος και ο ποιητής και στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος», έλεγε αστειευόμενη η Σώτια Τσώτου

Η Σώτια Τσώτου πέθανε το Σάββατο στα 69 της χρόνια έχοντας παλέψει με τον καρκίνο.

Είχε γεννηθεί στη Λιβαδειά ήταν το 5ο παιδί της οικογένειας του αγωνιστή του ΕΛΑΣ, Γιώργου Κρανιώτη, που εκτελέστηκε το '43 από τους Γερμανούς στο σπίτι του.

Το όνομά της κυρίως συνδέθηκε με τον Κώστα Χατζή...

Αναδημοσίευση από Ελευθεροτυπία 

Εφυγε η Σώτια του αγώνα και των χιλιοτραγουδισμένων στίχων

«Εγώ τη νύχτα μόνο ζω, μαζί μ' εκείνους π' αγαπώ, με τους παράνομους και τους αδικημένους», τραγουδούσε το '92 ο Στέλιος Καζαντζίδης στο περίφημο «Βραδιάζει». Οι στίχοι όμως, με μια πηγαία, αυθεντική λαϊκότητα, αντανακλούσαν μια αυτοβιογραφική πραγματικότητα που αφορούσε τη δημιουργό τους.

«Στιχουργό μ' έκαναν δύο Παπαδόπουλοι: ο δικτάτορας Γεώργιος και ο ποιητής και στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος», έλεγε αστειευόμενη η Σώτια Τσώτου  

 Γιατί η Σώτια Τσώτου, που πέθανε το Σάββατο στα 69 της χρόνια έχοντας παλέψει παλικαρίσια μια διετία με τον καρκίνο και κηδεύεται σήμερα στις 2.30 μ.μ. στο Α' Νεκροταφείο, υπήρξε με συνέπεια μια δημιουργός ταγμένη υπέρ των αριστερών παράνομων και κατά της λαϊκής αδικίας. Οσο για τη σχέση της με τη νύχτα, αυτήν την εκπροσωπούν τα σπουδαία λαϊκά τραγούδια της που ερμηνεύτηκαν από μεγάλες φωνές σε γλέντια μιας νύχτας παλαιάς «κοπής».

Πάνω από 300

Απ' όλα τα τραγούδια της, πάνω από 300, κι από όλους τους συνθέτες με τους οποίους κατά καιρούς συνεργάστηκε (Απόστολος Καλδάρας, Γιάννης Σπανός, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος Χατζηνάσιος, Τάκης Σούκας κ.ά) τ' όνομά της κυρίως συνδέθηκε με τον Κώστα Χατζή και «με το 85% των τραγουδιών που μελοποίησε και τραγούδησε το alter ego μου στο τραγούδι», όπως εξομολογούνταν η ίδια σε συνέντευξη που είχε δώσει το 2009 στην κόρη της και δημοσιογράφο Δέσποινα Τσώτου για το περιοδικό «Δίφωνο».

Ηταν κυρίως τραγούδια διαμαρτυρίας που είχαν γραφτεί στη διάρκεια της χούντας κι αργότερα έγιναν σημεία-αναφοράς στην καριέρα του Χατζή: «Απ' το αεροπλάνο», «Τρελλός ή παλληκάρι», «Κάτι τρέχει», «Αντίο λοιπόν αντίο» και βέβαια τραγούδια όπως το «Σύνορα η αγάπη δεν γνωρίζει» της θρυλικής συνεργασίας Μαρινέλλας-Χατζή για το «Ρεσιτάλ», που ξεπέρασε σε πωλήσεις το ένα εκατομμύριο αντίτυπα. Δεν ήταν βέβαια αυτά οι μόνες χιλιοτραγουδισμένες επιτυχίες της Τσώτου: την υπογραφή της έχει το «Να 'τανε το '21» του Καλδάρα ή το «Μου 'ταξες ταξίδι να με πας» του Νικολόπουλου. Οσο για τους ερμηνευτές που τραγούδησαν την Τσώτου, ήταν εκτός από τον Καζαντζίδη, τον Χατζή και τη Μαρινέλλα και οι Πόλυ Πάνου, Γιώργος Νταλάρας, Χάρις Αλεξίου, Δημήτρης Μητροπάνος, Δήμητρα Γαλάνη, Γιάννης Πάριος, Ρένα Κουμιώτη, Αννα Βίσση κ.ά.

Από τις λίγες γυναίκες στιχουργούς που διέθεταν αυτή τη λιτή λαϊκότητα της μεγάλης στιχουργικής μαστοριάς, η Τσώτου αστειευόταν λέγοντας ότι «στιχουργό μ' έκαναν δύο Παπαδόπουλοι: ο δικτάτορας Γεώργιος κι ο ποιητής και στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος». Αλήθεια έλεγε αφού στο στίχο εξασκήθηκε όσες δεκάδες φορές συνελήφθη και φυλακίστηκε από τη χούντα για τα αριστερά της ιδεώδη. Στην απομόνωση εμπνεύστηκε τραγούδια όπως το «Βρε δεν βαριέσαι αδελφέ». Οσο για τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, ήταν ο πρώτος που, διακρίνοντας την εκφραστική της άνεση, την προέτρεψε να ασχοληθεί με το στίχο, το 1967, όταν η δικτατορία διέκοψε βιαίως την έκδοση της εφημερίδας «Ελευθερία» στην οποία η Τσώτου εργαζόταν ως δημοσιογράφος.

Η λαϊκή καταγωγή του στίχου της δεν σήμαινε άλλωστε ότι ήταν αυτοδίδακτη. Γεννημένη Μάιο του '42 στη Λιβαδειά η Τσώτου ήταν το 5ο παιδί της οικογένειας του αγωνιστή του ΕΛΑΣ, Γιώργου Κρανιώτη, που εκτελέστηκε το '43 από τους Γερμανούς στο σπίτι του. Το άγριο κυνηγητό εναντίον της οικογένειας οδήγησε τελικά στην υιοθεσία της μικρής Σώτιας από το εύπορο ζεύγος Τσώτου. Εκείνοι φρόντισαν να τη σπουδάσουν στην ελληνογαλλική σχολή καλογραιών «Σεν Ζοζέφ». Σπούδασε στην Πάντειο και ταυτόχρονα στις δραματικές σχολές του Πέλου Κατσέλη και του Κωστή Μιχαηλίδη. Από τα 18 της όμως στράφηκε στη δημοσιογραφία εξασκώντας την στην «Ελευθερία».

Στις μεγάλες εμπορικές επιτυχίες της συγκαταλέγεται και η συνεργασία της με τον Δώρο Γεωργιάδη για τη συμμετοχή τους στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του '72 με το «Αν ήμουν πλούσιος», τραγούδι που κέρδισε τότε το πρώτο βραβείο. Δικό της ήταν και το «Σωκράτη εσύ σούπερσταρ», με το οποίο η Ελπίδα εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Eurovision του '79. Επιτυχής ήταν και η σύνδεσή της με το θεατρικό ή τηλεοπτικό θέαμα: σε δικούς της στίχους ήταν το σόου «Εικόνες» που είχε χαλάσει κόσμο με τη Μαρινέλλα στο «Zoom». Πολυγραφότατη, είχε γράψει μεταξύ άλλων και το σενάριο για το σίριαλ«Φάκελος Αμαζών» με τον Γρηγόρη Βαλτινό.

*Η οικογένεια της Σώτιας Τσώτου παρακαλεί, αντί στεφάνων, τα χρήματα να δοθούν για το «Χαμόγελο του Παιδιού».

ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ